Sağlıklı Zayıflama

Sağlıklı vücut ağırlığı ve önemi

Sağlıklı olmak yaşamın bize sunduğu en güzel hediyelerden biridir. Yaşam boyu sağlıklı vücut ağırlığının korunması, bizi yalnızca sosyal açıdan desteklemekle kalmaz aynı zamanda birçok hastalık riskinin azalmasına da yardımcı olur. Sağlıklı vücut ağırlığı ise zannedildiği gibi en düşük ağırlık ya da olabildiğince zayıf olmak değil, sizin yaşınıza, cinsiyetinize, boy uzunluğunuza ve size özel pek çok etmene bağlı olan için en ideal değerdir.

Obezite (Şişmanlık) nedir?

Vücutta yağ kütlesinin yağsız kütleye göre aşırı artışı ve sonuçta vücut ağırlığının ideal değerin üzerinde olması olarak tanımlanmaktadır. Yağ dokusu oranı kadınlarda %12–15, erkeklerde %20–27 arasındadır. Pek çok nedenden kaynaklı olabilmekte genetik ya da çevresel faktörlerden etkilenebilmektedir.

Obezitenin gelişimini etkileyen temek faktörler

1. Yaş: Obezite özellikle yetişkinlerin sorunu olarak bilinmesine rağmen her yaşta ortaya çıkabilmekte yapılan çalışmalarda özellikle çocukluk çağında şişmanlık problemi olan bireylerin ileriki dönemlerde obezite riskinin daha fazla olduğu sonucuna varılmıştır.

2. Cinsiyet: Kadın ve erkek bireylerde obezite sık karşılaşılan bir sorundur Kadınların menapoz ve gebelik sonrası şişmanlık riski daha fazladır.

3. Aile öyküsü: Aile özgeçmişinde şişmanlık problemi olan bireyler risk altında olduğunu unutmamalıdırlar.

4. Aktif yaşam şekli: Hareketsiz bir yaşam şekline sahip olan bireylerde yiyeceklerle alınan enerjimiz aktivite ile harcanan enerjiden daha fazla olabileceğinden zamanla ağırlık kazanımına ve sonucunda obeziteye yol açabilmektedir.

5. Beslenme alışkanlıkları: Aşırı miktarda yağlı, şekerli ve unlu yiyecekler veya alkol tüketme alışkanlığı olan bireyler yüksek miktarda enerji alımı ve dengesiz beslenme sonucu risk altındadırlar.

6. Metabolik ya da hormonel bozukluklar: Tiroit, hipofiz, böbreküstü, pankreas veya cinsiyet hormonlarının yapımındaki ve fonksiyonlarındaki bozukluklar sonucu kişide iştah artışı görülürken diğer taraftan bazal metabolizmasında yavaşlama gözlenebilir.

Şişmanlığın Saptanması

Şişmanlığın saptanmasında yaygın olarak antropometrik ölçümler ( vücut ağırlığı, boy uzunluğu, bel çevresi, kalça çevresi) kullanılmaktadır. Şişmanlık anatomik yapıya göre, cinsiyete veya yağ dağılımına, etiyolojik veya fizyolojik olarak sınıflandırılmaktadır.

1. ANATOMİK SINIFLANDIRMA:

Bilek çevresi ve boy uzunluğu temel alınarak saptanır.

Vücut yapısı= Boy uzunluğu(cm) / Bilek çevresi(cm)

2. AĞIRLIK VE BOY UZUNLUĞUNA GÖRE:

Pratik ve bilinen bir yöntemdir. Kişinin kilogram (kg) cinsinden ağırlığının metre cinsinden boyunun karesine (m²) bölünmesi ile bulunan değer beden kütle indeksi olarak tanımlanmakta olup şişmanlığın tanı kriteri olarak kullanılır.

Yetişkinlerde beden kütle indeksine göre vücut ağırlığının değerlendirilmesi:

3. CİNSİYETE VEYA YAĞ DAĞILIMINA GÖRE:

Bel çevresi temel olarak kullanılan ölçüttür. Vücutta yağın dağılımına göre elma ve armut tipi olarak ayrılır. Elma tipi erkeklerde, armut tipi bayanlarda yaygın olarak rastlanır.

• Bel çevresi:
  
  Pratik ve basit bir yöntem olup boya bağımlı değildir. Tek başına gösterge olarak da kullanılabilmektedir. Bel çevresi erkeklerde 94 cm, kadınlarda 80cm in üzerine çıkmamalıdır. Erkeklerde 102cm., kadınlarda 88cm.’in üzerinde bel çevresi ölçümü kronik hastalıklar için risk olarak tanımlanmaktadır.

• Bel/kalça oranı:
  
  Bedenin yağ dağılımını belirlemede kullanılan ölçüttür.. Bel/kalça oranı erkeklerde 0,9, kadınlarda 0,8’in altında olmalıdır. Bu değerlerin üzerinde olması kalp hastalıkları ve insüline bağımlı olmayan şeker hastalığı (Tip 2 Diyabet) için risk faktörüdür.

• Deri kıvrım kalınlığı:
  
  Deri altı yağ dokusunun göstergesi olarak kabul edilmektedir. Kaliper adlı bir alet yardımıyla ölçülür. Kadınlarda 30mm, erkeklerde 20mm nin üzerinde sonuç şişmanlık göstergesi olarak tanımlanmaktadır.

4. ETİYOLOJİK SINIFLAMA

• Aşırı beslenmeden kaynaklı şişmanlık

• Doğuştan şişmanlık

5. FİZYOLOJİK SINIFLAMA

• Yağ hücresinin hacminin büyüklüğü

• Yağ hücresinin sayısının fazlalığı

Şişmanlığın sınıflandırılmasında kullanılan ölçümler pratiktir ancak ölçüm alınırken dikkat edilmesi gereken sonuçlar olduğundan bu konuda eğitim almış sağlık personeli tarafından yapılması uygundur.

ŞİŞMANLIK VE DİĞER HASTALIKLAR:

Pek çok hastalıkta da olduğu gibi şişmanlık da diğer hastalıklar için risk faktörüdür.
Şişmanlıkla birlikte sıkça karşılaşılan hastalıklar:

• Kalp damar hastalıkları
• Hiperlipidemiler
• Diabetes mellütus ( şeker hastalığı )
• Hipertansiyon
• Karaciğer yağlanması
• Safra taşları
• Gut
• Solunum sıkıntısı
• Kanser

SAĞLIKLI AĞIRLIK KAYBI VE DENETİMİ

Şişmanlığın tedavisinde sağlıklı kilo kaybı ve ağırlık denetimi büyük önem taşımaktadır. Hızlı kilo vermek ve düşük kalorili diyetlerle zayıflamak vücudumuzu yorar ve ağırlık kaybettikten sonra kaybettiklerimizi fazlasıyla geri alabiliriz. Bu nedenle öncelikle yeterli ve dengeli beslenme eğitimi almalı, beslenme alışkanlıklarını düzenlemeli ardından bir uzmandan destek alarak metabolizmamıza uygun bir beslenme programı uygulanmalıdır. Aksi taktirde bilinçsizce yapılan her zayıflama metodu metabolizmayı yormakta ve yavaşlatmakta, ileride pek çok hastalığa da zemin hazırlamaktadır.

YANLIŞ ZAYIFLAMA YÖNTEMLERİ:

Gazete, dergi, internetten bulunan sabit diyetler

HER BİREYİN METABOLİZMASI FARKLIDIR. HAZIRLANAN BESLENME PROGRAMI TAMAMEN KİŞİYE ÖZEL OLMALIDIR.

Çok düşük kalorili hızlı kilo vermek için tercih edilen şok diyetler

YAŞAM ŞEKLİNİZE VE AĞIRLINIZA GÖRE ALMANIZ GEREKEN ENERJİNİN ALTINDA BİR DİYETLE BESLENMENİZ SİZDE YORGUNLUK HALSİZLİK YAPARKEN GÜNDELİK YAŞANTINIZDAN UZAKLAŞTIRIR, METABOLİZMANIZI YORAR VE VERDİĞİNİZ KİLOLARI FAZLASIYLA GERİ ALMANIZA NEDEN OLUR. İHTİYACINIZDAN DAHA AZ TÜKETMEKTEN KAÇININ.

Tek tip beslenme yapılan yetersiz ve dengesiz zayıflama metotları

HİÇBİR YİYECEK TÜM BESİN ÖGELERİNİ ( proteinler, yağlar, karbonhidratlar, vitaminler, mineraller ) İÇEREN BİE MUCİZE DEĞİLDİR. VÜCUDUMUZA GEREKLİ OLAN BESİN ÖGELERİNİ ALMAK İÇİN HER BESİN GRUBUNDAN BESLENMELİ VE TEK TİP BESLENME ALIŞKANLIĞINDAN VAZGEÇMELİYİZ.
 

İlaçla zayıflama yöntemleri

KULLANDIĞIMIZ İLAÇLAR BELLİ BİR SÜRE İÇİN KİLO KAYBINA OLANAK SAĞLAYABİLİR ANCAK ÖMÜR BOYU İLAÇ KULLANAMAYACAĞIMIZ İÇİN BESLENME ALIŞKANLIKLARINA YÖNELİK EĞİTİM UYGULANMALI AYRICA KULLANILAN İLAÇLARIN CİDDİ YAN ETKİLERİ OLDUĞU UNUTULMAMALIDIR.

Zayıflama çayları, çeşitli otlar ve vücuttan su kaybına sebep olan diğer diüretikler

ŞİŞMANLIK VÜCUDUMUZDA YAĞ KÜTLESİNİN ARTIŞI OLARAK TANIMLANMAKTA VE HAZIRLANAN BESLENME PROGRAMI VÜCUT YAĞ KÜTLESİNE YÖNELİK OLMALIDIR.

YANLIŞ YÖNTEMLERİN VÜCUDUMUZA ETKİLERİ

NEREDEN BAŞLAMALI?

Eğer böyle bir probleminiz varsa yapabileceğiniz en güzel şey bir beslenme danışmanının gözetiminde sağlıklı zayıflama ve ağırlık denetimi programına dâhil olmaktır. Aksi takdirde bir rehberiniz olmadan yapacağınız hatalar kilo vermenizi zorlaştırır.